Vol 5, No 1, 2006 pp. 17-34
UDC 316.752 (497)
SOME CHARACTERISTICS OF VALUE SYSTEMS
IN THREE BALKAN STATES
Branislav Stevanović
Faculty of Philosophy, Niš
stebranis@yahoo.com
The analyzed results show that in the Balkans at this moment there are
two basic groups of value systems or orientations relevant to the
ongoing social and cultural changes. The first one is nationally and
traditionally oriented, the second one is more reformist and
cosmopolitan leaning. Certainly, those two orientations could be
isolated and confronted only in mind, and for strictly methodical
purposes. That is because between those two Weberian "ideal types"
there is also a significant interval-space fulfilled by various
elements of both types. Those elements are subject to change concerning
the improvement or deterioration of political or economic situation
into the specific Balkan country, or in its position within
international community. In addition, the instant psychological reasons
of orientations toward different values are not either consistent or
rational. Both kinds of values are rather the product of
long-lasting frustrations and the urgent need to recuperate the
damaged cultural identity, than the result of rational choice between
the offered political and other alternatives.
Key words: Value orientations,
Balkan States, Nations and Ethnic Groups, Prejudice, Cultural Policy,
Endangering of Culture, Europeanization, Americanization, Traditionally
and Reformatory-oriented Groups.
NEKE KARAKTERISTIKE VREDNOSNIH SISTEMA
U TRI BALKANSKE DRŽAVE
Analizovani rezultati pokazuju da na Balkanu danas postoje dve bazične
grupe vrednosnih sistema ili orijentacija koje si relevantne za tekuće
društvene i kulturne promene. Prva je više nacionalno i tradicionalno
orijentisana, dok je druga reformistički i kosmopolistički usmerena.
Dakako, ove dve orijentacije se mogu izolovati i suprotstaviti samo u
pojmovnom smislu, i to zarad striktno metodoloških ciljeva. Jer, između
ovih veberovskih "idealnih tipova" postoji takođe značajan međuprostor
popunjen različitim elementima i jednog i drugog tipa. Ovi elementi su
podložni promenama shodno poboljšanju ili pogoršanju političke ili
ekonomske situacije u svakoj posebnoj balkanskoj zemlji, ili u njenom
položaju unutar međunarodne zajednice. Takođe, neposredni psihološki
razlozi ovih orijentacija prema različitim vrednostima, nisu ni
konzistentni ni racionalni. Obe vrste vrednosti su više rezultat
dugotrajnih frustracija i urgentne potrebe za obnavljanjem narušenog
kulturnog identiteta, nego što su rezultat racionalnog izbora između
ponuđenih političkih i drugih alternativa.
Ključne reči: Vrednosne
orijentacije, balkanske države, nacije i etničke grupe, predrasude,
kulturna politika, ugroženost kulture, evropeizacija, amerikanizacija,
tradicionalno i reformistički orijentisane grupe
