Vol.2, No 6/2 1999 pp. 225 - 233
UDC: 303:37.015.4:37.015.2
MARXIST THEORETICAL AND METHODOLOGICAL
APPROACH AND ORIENTATION
IN THE SOCIOLOGY OF EDUCATION
Miomir Ivković
Faculty of Philosophy, Niš
Abstract. The paper first states that there are two dominant theoretical-methodological
approaches and orientations in the sociology of education, namely, the
functionalist and the Marxist ones. It also states that nowadays papers
with other orientations are more often to be found, including the structuralist,
the existentialist, the interactionist, the liberalist, the ethno-methodological,
the analytical, and others. The introduction briefly gives an explanation
while, at the same time, it makes a distinction between the theoretical
orientations and the methodological approaches. The core of the paper gives,
in summary, an explanation of six elements of the Marxist theoretical-methodological
approach and orientation or of the historical-dialectical materialism,
as this teaching came to be called in philosophy and science. The initial
framework implies the assumption that education is socially-conditioned
and that it has a class character in the class society. Further, the teaching
about man and his nature, stating that he is a creative, active and practical
being, is presented together with the teaching about the humanist character
of education. Finally, the teaching about the importance of education for
the reproduction of a particular socio-economic system as well as the reproduction
of its respective ideology is stressed.
Key words: education, sociology of education, theoretical-methodological
approach and orientation, dialectical-materialist teaching, humanism, class
character of education, reproduction of the social system
MARKSISTIČKI TEORIJSKO-METODOLOŠKI PRISTUP
I ORIJENTACIJA
U SOCIOLOGIJI OBRAZOVANJA
U radu se najpre navodi da u sociologiji obrazovanja preovlađujuju dva
teorijsko-metodološka pristupa i orijentacije: funkcionalistički i marksistiški.
Takođe se navodi da se sve češće nailazi i na radove koji su drugačije
provenijencije, kakve su: strukturalistička, egzistencijalistička, interakcionistička,
liberalistička, etnometodološka, analitička i još neke. U uvodu se ukratko
objašnjavaju i razlikuju i teorijske orijentacije i metodološki pristupi.
U centralnom delu rada u osnovnim potezima objašnjavaju se šest elemenata
marksističkog teorijsko-metodološkog pristupa i orijentacije, ili istorijsko-dijalektičkog
materijalizma, kako se ovo učenje inače zove u filozofiji i nauci. Polazni
okvir je postulat da je obrazovanje društveno uslovljeno i da u klasnom
društvu ima klasni karakter. Nadalje, učenje o čoveku i njegovoj prirodi
po kome je on stvaralačko, aktivno i praktičko biće i, povezano s tim,
učenje o humanističkom karakteru obrazovanja. Potom, učenje o značaju obrazovanja
za reprodukciju određenog društveno-ekonomskog sistema i reprodukciju odgovarajuće
ideologije, i drugo.
Ključne reči: obrazovanje, sociologija obrazovanja, teorijsko-metodološki
pristup i orijentacija, dijalektičko-materijalističko učenje, humanizam,
klasni karakter obrazovanja, reprodukcija socijalnog sistema
