Vol.2, No 6/2 1999 pp. 217 - 223
UDC: 316.286:316.257
NEW SOCIAL PARADIGM: HABERMAS'S THEORY
OF COMMUNICATIVE ACTION
Ljubiša Mitrović
Faculty of Philosophy, Niš
Abstract. The paper discusses the contribution of J. Habermas to
the foundation of a new social paradigm in the form of the communicative
action theory. The author first gives a global survey of Habermas's intellectual
development, starting from Marx through the critical theory to post-Marxism
that Habermas finally left behind since oriented towards convergence and
integration of the social action theory, the system theory and the symbolic
interactionism theory.
Unlike Marx's paradigm of production and social labor as the basic
category Marxist theory is built upon, Habermas has built a new paradigm
of the communicative action focused upon the communicative mind, communication
and rationality as well as the communicative community. The author critically
points to the values as well as inner limits of Habermas's theory that
reduced a complex and controversial class nature of the society to the
"communicative community" thus promoting idealistic worship of the role
of the rational discourse.
Key words: Communicative Action, Rational Discourse, Communicative
Mind, Communicative Community, Post-Marxism
NOVA SOCIJALNA PARADIGMA: HABERMASOVA
TEORIJA KOMUNIKATIVNOG DELOVANJA
U radu se razmatra doprinos J. Habermasa utemeljenju nove socijalne paradigme
u liku teorije komunikativnog delovanja. Autor najpre daje globalni pregled
intelektualne razvojne linije Habermasa: od Marksa, preko kritičke teorije
do postmarksizma i iskoraka iz njega, ka konvergenciji i integraciji teorije
društvenog delovanja, teorije sistema i teorije simboličkog interakcionizma.
Nasuprot Marksovoj paradigmi proizvodnje i društvenog rada kao osnovne
kategorije oko koje se konstituisala marksistička teorija, Habermas je
izgradio novu paradigmu komunikativnog delovanja u čijem je središtu komunikativni
um, sporazumevanje i racionalnost, komunikativna zajednica. Autor kritički
ukazuje na vrednosti, ali i na unutrašnje granice Habermasove teorije,
koja redukuje kompleksnu i protivrečnu klasnu prirodu društva na "komunikativnu
zajednicu", promovišući ulogu racionalnog diskursa.
Ključne reči: komunikativno delovanje, racionalni diskurs,
komunikativni um, komunikativna zajednica, postmarksizam
