Vol.7, No 1, 2000 pp. 86 -90
UC 612.82
WAR WOUNDS CAUSED BY CLUSTER BOMBS
- NATURE AND RESULTS OF TREATMENT
Milorad Mitković, Zoran Golubović
Orthopedic and Traumathology Clinic, Faculty of Medicine, Niš, Yugoslavia
e-mail: mitkovic@eunet.yu
Summary. Extremities are the most often affected during the war
(50-75%). War wounds are more severe and their treatment more complicated.
The mistreatment of war wounds with fractures can lead to many complications
where chronic osteitis is most serious and its treatment is very expensive
and even uncertain. In order to prevent a wrong treatment we used one protocol,
which is combination of the protocol of the International Committee of
Read Cross (ICRC) and previously suggested our protocol for treatment of
complicated open fractures. The series of civilian patients wounded by
cluster bombs including patients wounded during the bombardment of the
residential areas and Clinical Centre of Niš are shown. The nature of the
wounds caused by cluster bombs is different from war wounds made by conventional
arms. The main characteristic is higher percentage of amputation due to
high rate of neurovascular damage. For fracture fixation Mitković external
fixation system has been used routinely, primarily during the first operation.
This well investigated system provides high success of fracture healing
(all fractures healed) with no chronic infection. The system was used for
solving of bone defect. For solving of soft tissue defects, the most often
it was used rotator fasciocutan flap.
Key words: Cluster bombs, war wounds, fractures, external fixator
RATNE RANE NANEŠENE DEJSTVOM KASETNIH
BOMBI
– PRIRODA I REZULTATI LEČENJA
Kratak sadržaj: U toku rata ekstremiteti su najčešće zahvaćeni
delovi tela (50-75%). Korišćenje eksplozivnih rasprskavajućih sredstava
kao što su kasetne bombe dovode do istovremenog povredjivanja velikog broja
ljudi. Povrede su sve teže a njihovo lečenje sve komplikovanije. Prvenstveni
cilj agresora je danas je ne ubijanje civila i vojnika već njihovo što
teže ranjavanje čije će lečenje biti skopčano sa velikim materijalnim izdacima,
dugotrajnim tretmanom i invalidnošću. U radu se prikazuje priroda ratne
rane nanesene kasetnim bombama pri bombardovanju civilnih ciljeva kao rezultati
lečenja povredjenih na našoj klinici korišćenjem posebnog protokola. Protokol
je imao za cilj da se izbegnu greške u lečenju ovih teških povreda a nastao
je sintezom protokola koga preporučuje Medjunarodni Komitet Crvenog Krsta
iz Ženeve i našeg ranije predloženog protokola za lečenje teških otvorenih
preloma. Glavni doprinos je rutinsko uvodjenje spoljnjeg fiksatora u rutinsku
primenu još prilikom prve operacije. Korišćen je aparat po Mitkoviću koji
je jednostavniji za aplikaciju od drugih postojećih aparata, koji obezbedjuje
bolje uslove za zarastanje preloma i koji obezbedjuje mogućnost rane selektivne
rehabilitacije teško povredjenog zglova. Za pokrivanje defekta mekih tkiva
najčešće su korišćeni fasciokutani rotacioni režnjevi, a za nadoknadu kostnog
defekta gore pomenuti fiksator. Nije bilo komplikacija u smislu hroničnih
infekcija.
Ključne reči: Kasetna bomba, ratna rana, prelomi, spoljna fiksacija
