Vol.3, No 1, 2004 pp. 87 - 96
UDC 82.09+[82:001.8]
REMEMBERING AND DISMEMBERING:
DERRIDA'S READING OF LEVI-STRAUSS
Lena Petrović
Faculty of Philosophy, Niš, Serbia and Montenegro
The excitement about poststructural theories has subsided, yet a proper
critical assessment of their significance is still lacking. In order to
question the revolutionary potential still attributed to deconstruction,
I propose a close reading of Derrida's deconstruction of Levi-Strauss in
his 'Structure, Sign and Play in the History of Human Sciences'. My
purpose is to draw attention to the ways in which Derrida, the champion
of difference, ends up by re-affirming a thoroughly repressive logic of
the same, a gesture which, in my opinion, makes Derrida guilty of the Eurocentrism
of which he accuses Levi-Strauss. I will argue further that his radical
suspicion and injunction against reminiscence are comparable to a forced
conversion recorded in the myth of Orpheus. The dismemberment of Orpheus
may be understood as an outward projection of the violent interruption
of his mourning for the past, of the inner fragmentation resulting
from forgetting, and Derrida's recommendation of free-play,
like all other poststructuralist endeavors to 'de-originate'
the individual, are the latest version of this ancient cultural crime.
IZMEĐU SUMNJE I SEĆANJA: DERIDA
VS. LEVI-ŠTROS
Poststrukturalističke teorije gube prestiž koji su donedavno uživale,
ali je pitanje o njihovom kulturološkom značaju još uvek otvoreno. Autori
koji im pripisuju revolucionarna stremljenja i potencijal još uvek su u
većini. Cilj ovog rada je da preispita opravdanost ovih ocena kroz
kritičko poređenje dva interpretativna postupka, odnosno dve hermeneutičke
škole, kako ih je nazvao Pol Riker: Deridine 'škole sumnje' i Levi-Štrosove
'škole reminiscencije'. Analiza dekonstrukcije kojoj je u svom poznatom
eseju 'Struktura, znak i igra u diskursu humanističkih nauka', Žak Derida
podvrgao antropologiju Levi-Štrosa, otkriva, po mišljenju autora, neuspeh
radikalne epistemološke sumnje - (čije apriorno utvrđeno ishodište, de(kon)strukcija,
ne predviđa trenutak novog utemeljenja značenja) - da ponudi validnu kritiku
istorije zapada, a još manje ukaže na mogućnosti prevazilaženja postmoderne
krize identiteta. Naprotiv, Deridina hermeneutika sumnje i tabuisanje romantičarske
nostalgije podseća na prinudnu promenu vere koja je ozakonila logocentričnu
civilizaciju, i koju, po autorovom mišljenju, beleži mit o Orfeju. Komadanje
Orfejevog tela može se shvatiti kao simbolički ekvivalent prekinutog sećanja,
mentalne fragmentacije usled nasilno izazvanog zaborava; a slobodna igra,
kao i svi slični pokušaji poststrukturalističkih teoretičara da čoveka
liše svesti o poreklu i svrsi, moderna verzija ovog davnog kulturnog
zločina.