Vol.7, No 2, 2010 pp. 151 - 161
UDC 338.45:330.342(497.11)
CHARACTERISTICS AND PROBLEMS OF THE DEVELOPMENT OF SERBIAN INDUSTRY UNDER TRANSITION
Ljubodrag Savić1, Gorica Bošković2*, Ivana Kostadinović2
1Faculty of Economics, University of Belgrade,
2Faculty of Economics, University of Niš, Serbia
*gorica.boskovic@eknfak.ni.ac.rs
During the late eighties of the last century, Serbia became a medium-developed industrial country with the value of DP per capita of almost 3000 dollars. However, the disintegration of the former SFRJ (beginning in the seventies of the last century), being closed for too long within the national economy, the favoring of consumption above real capabilities, a huge foreign debt, a monopoly of policy over the economy and a wrong strategy of development, are only some of the most important factors because of which economic and, before all, industrial development in Serbia, at the beginning of the eight decade, started to go awry. Events in the last decade of the XX century led to a general breakdown of the economic and industrial development of Serbia. With the reform processes in the period of 2001-2008, some important positive shifts in industrial development were made, but even then numerous weaknesses, problems and development limits were present. These problems got worse with the world financial and economic crisis and its repercussions on the industrial policy of the European countries.
Key Words: Problems of industry development, transition, reform processes, industrial policy, crisis
KARAKTERISTIKE I PROBLEMI RAZVOJA INDUSTRIJE SRBIJE U PROCESU TRANZICIJE
Srbija je krajem osamdesetih godina prošlog veka postala srednje razvijena industrijska zemlja, sa vrednošću DP per capita od blizu tri hiljade dolara. Međutim, dezintegracija bivše SFRJ (započeta sedamdesetih godina prošlog veka), preduga zatvorenost u okviru nacionalne ekonomije, favorizovanje potrošnje iznad realnih mogućnosti, ogromno zaduživanje u inostranstvu, monopol politike nad ekonomijom i pogrešna strategija razvoja su, samo neki, najvažniji faktori zbog kojih je privredni a, pre svega, industrijski razvoj u Srbiji, početkom osme decenije, počeo da posustaje. Događaji u zadnjoj deceniji dvadesetog veka su doveli do opšteg sloma privrednog i industrijskog razvoja Srbije. Reformskim procesima, preduzetim u periodu 2001-2008 godine, učinjeni su značajni pozitivni pomaci u razvoju industrije ali su i dalje prisutne brojne slabosti, problemi i razvojna ograničenja. Problemi se usložnjavaju svetskom finansijskom i ekonomskom krizom i njenim reperkusijama na industrijsku politiku evropskih država.
Najzad, tranzicija u zemljama Zapadnog Balkana predstavlja istovremeno i ekonomski i politički proces. Sve ekonomije zemalja Zapadnog Balkana (Srbija, Crna Gora, Hrvatska, BiH, BJR Makedonija i Albanija) beleže negativne efekte u makroekonomskim pokazateljima kao posledicu ekonomske krize, ali su i na putu ka članstvu u EU, iako je svaka od pomenutih zemalja na različitom stepenu pristupanja.
Usled mnogobrojnih zadataka koji stoje pred Srbijom, usled pomenutih problema na ekonomskoj sceni, ali i usled brojnih političkih problema, koji se ne smeju zanemariti, Srbija neće moći uskoro da postane deo velike evropske porodice. U situaciji kada je više nego neophodno amortizovati efekte svetske ekonomske krize, za Srbiju je od ključnog značaja da EU pristupa oprezno, uz ispunjenje zadatih kriterijuma za priključenje. Naime, efekti eventualnog "brzog" prijema bili bi višestruko negativni i ekonomske posledice u tom slučaju bile bi veće od same želje za priključenjem.
Ključne reči: Problemi razvoja industrije, tranzicija, reformski procesi, industrijska politika, kriza