Vol.10, No 1, 2012 pp. 69 - 83
UDC 727.7=111
DOI: 10.2298/FUACE1201069M


MUSEUM ARCHITECTURE AND CONVERSION: FROM PARADIGM TO INSTITUTIONALIZATION OF ANTI-MUSEUM
Aleksandar Milojković, Marko Nikolić
University of Niš, Faculty of Civil Engineering and Architecture, Serbia
E-mail: aleksandar@garagegroup.net
The majority of art museums all over the world have found their accommodation in buildings whose primary function and service, at the time of construction, was completely different. Conversion was more a rule than an exception during (not so long) museum history, and it is unambiguous that typological structure of renaissance and baroque palaces have had dominant influence on museum organization and structure. The further important step forward, considering museum accommodation in historical buildings, happened after the Second World War, with reevaluation and representation of old artistic works by means of new architectonic tools. During the late seventies, reaction of artists to contemporary prevailing trends in museum architecture resulted in creation of numerous unconventional museums, placed in abandoned industrial facilities, warehouses, powerplants, on the margins of official culture, as a contrast to the overdesigned museums as sites of luxury and entertainment. Not long afterwards, the network of museum institutions has accepted the vital elements of this "parallel cultural system" concept and reaffirmed conversion as an equally worthy solution for collection accommodation and temporary exhibition space. In this paper, we have presented the history of conversion as a part of museum architectural typology evolution, advantages and disadvantages of conversion, as well as the contribution of conversion to the sustainable urban development.
Key words: conversion, museum architecture, art museum, anti-museum.

MUZEJSKA ARHITEKTURA I KONVERZIJA: OD PARADIGME DO INSTITUCIONALIZACIJE ANTIMUZEJA
Najveći deo svetskih muzeja našao je svoje mesto u objektima koji su građeni za sasvim drugačije sadržaje i u druge svrhe. Čak bi se moglo reći da je konverzija pre bila pravilo nego izuzetak u razvoju (i ne tako dugoj istoriji) muzeja, a izvesno je da je tipološka struktura renesansnih i baroknih palata postala model koji će bitno uticati na organizaciju muzejske zgrade u kasnijim periodima. Naredni značajan iskorak u pogledu smeštanja muzeja u postojeće istorijske strukture dešava se nakon II svetskog rata, reevaluacijom i reprezentacijom stare umetnosti korišćenjem modernih arhitektonskih sredstava. Kasnih '70-ih reakcija umetnika na tada dominantne trendove u muzejskoj arhitekturi rezultuje stvaranjem mnogobrojnih nekonvencionalnih muzeja, koji se pojavljuju na marginama zvanične kulture, a smešteni su u napuštene industrijske pogone, železničke stanice, skladišta, elektrane, stvarajući kontrast u odnosu na muzeje kao predizajnirana mesta luksuza i zabave. Nedugo potom, mreža muzejskih institucija, prihvata vitalne elemente koncepta ovog "paralelnog kulturnog sistema" čime se reafirmiše konverzija, kao ravnopravan izbor u procesu donošenja odluke u vezi sa smeštanjem postojećih kolekcija, kao i u slučaju traganja za odgovarajućim prostorom za prikazivanje novih kolekcija, odnosno povremenih izložbi. U radu se prikazuje evolucija korišćenja konverzije kao sredstva u razvoju muzejske tipologije, diskutuju prednosti i nedostaci, kao i doprinos konverzije održivom urbanom razvoju.
Ključne reči: konverzija, arhitektura muzeja, muzeji umetnosti, antimuzej