Vol. 6, No 1, 2008 pp. 37 - 50
UDC 628.144.2:628.179(083.74)(497.11)(045)=111 

---

I-WA BEST PRACTICE AND PERFORMANCE INDICATORS FOR WATER UTILITIES IN SERBIA – CASE STUDY PIROT
Dragan Radivojević, Dragan Milićević, Borislava Blagojević
University of Niš, The Faculty of Civil Engineering and Architecture, Serbia

---

Abstract. Active water loss management has become one of the primary interests of the water utilities in the world. Due to efforts of the IWA Task Force in the last decade, traditional approach of water loss expression in percentage of system input values has been proven to be misleading in may cases, and new way of performance measuring and benchmarking is proposed. This paper presents the basic principles of this methodology and results of the first step in attempt to approach Serbian water utilities performance according to new standards. Pirot water supply system is used as a case study to estimate pressure reducing impact on technical performance indictor values before introducing active leakage control.
Key words:  Water Utility, Performance Indicators, IWA Best Practice

---

TEHNIČKI POKAZATELJI USPEŠNOSTI FUNKCIONISANJA VODOVODNIH SISTEMA U SRBIJI
U SKLADU SA PREPORUKAMA IWA – STUDIJA SLUČAJA VODOVODNOG SISTEMA U PIROTU U svetu se smatra da je aktivna politika upravljanja gubicima u vodovodnim sistemima od suštinskog interesa za normalno i racionalno gazdovanje vodnim resursima. Ova politika može doneti velike uštede, što je dokazano u praksi i ulaganje u zahvatanje novih količina vode se može smatrati opravdanim samo ako su uvedene mere aktivne kontrole gubitaka vode iz sistema.
 Obzirom da se gubici ne mogu u potpunosti eliminisati, treba odrediti njihov minimalan, tj. neizbežan nivo. Zahvaljujući aktivnostima radne grupe međunarodnog udruženja za vodu IWA u poslednjoj deceniji, predložena je nova metodologija određivanja sveobuhvatnih pokazatelja uspešnosti rada vodovodnih sistema, kako bi svaki system mogao da proveri svoju efikasnost, a pored toga mogao i da uporedi svoje tehničke karakteristike sa drugim sistemima u okruženju i u svetu. U Srbiji su učinjeni prvi koraci ka uvođenju IWA metodologije. Metodologija je pokazala primenljivost i na srpske sisteme vodosnabdevanja. Pokazale su se i određene manjkavosti u smislu verodostojnosti podataka koji su prikupljeni od vodovodnih sistema, zbog ograničene tačnosti i načina prikupljanja, pa je potrebno uložiti nove napore ka poboljšanju stanja vodovoda u Srbiji.
Na Primeru vodovodnog sistema u Pirotu je detaljnije prikazan postupak proračuna tehničkih pokazatelja uspešnosti i na numeričkom modelu simuliran rad sistema sa ugrađenim ventilima za kontinualno smanjenje pritiska na fiksnu vrednost. Dokazano je da se mogu ostvariti značajne uštede, ali da one mogu biti i znatno veće ukoliko se uvede modulacija pritiska tokom dana, jer se očigledno najveći gubici stvaraju tokom noćnih sati. Nakon terenskih merenja i daljigh hidrauličkih analiza, treba definisati optimalne mere i sačiniti dinamički plan realizacije programa aktivnog upravljanja gubicima u sistemu.